Een grimmige mediastorm rond een transgender dartster

Editie #3 van De hype is real, een nieuwsbrief over misinformatie en morele paniek.

Deze keer doe ik iets wat ik vaker wil doen: één onderwerp uitdiepen in een wat langere post.

In het kort:

• Twee dartsters verlieten het Nederlands vrouwenteam vanwege het transgender teamlid Noa-Lynn van Leuven.

• Media doken er vol op, maar niet alle berichtgeving klopte.

• Argumenten dat Van Leuven voordeel zou hebben van haar geboortegeslacht, zijn op zijn best speculatief.

• Temidden van alle bagger die Van Leuven over zich heen kreeg, gebeurde op een onverwachte plek iets moois.

---

Een grimmige mediastorm rond een transgender dartster

Leestijd: 6 à 7 minuten

Het is altijd een vreemde gewaarwording wanneer een onderwerp waar je veel affiniteit mee hebt – maar waar de meeste mensen weinig van weten – opeens in de schijnwerpers staat.

Dat had ik deze week met darts. In mijn favoriete sport was ‘ophef’ ontstaan. Waar de mediawereld normaal een beetje op darts neerkijkt, was er nu opeens heel veel media-aandacht voor. Van kwaliteitskranten die normaal vrijwel nooit over darts schrijven, tot Vandaag Inside met Johan Derksen.

Er werden ook gender-activisten wakker die tot vorige week waarschijnlijk niet wisten wat een triple-20 is, maar nu opeens opvallend begaan waren met de dartsport. Tel daarbij een stortregen aan reacties op sociale media bij op, en een mediastorm was geboren.

Wat was er precies gebeurd?

Maar eerst: wat was er precies gebeurd?

Darters Anca Zijlstra en Aileen de Graaf maakten zaterdag bekend dat ze uit het Nederlands vrouwendartsteam stappen. Reden was dat in dat team ook Noa-Lynn van Leuven (26) zit, die op haar 17e in transitie is gegaan en sindsdien officieel als vrouw door het leven gaat.

Zijlstra maakte haar besluit als eerste bekend, in een facebookpost die inmiddels ongeveer 1300 keer is geliket. Ze schreef dat ze zich ‘schaamde’ om met een ‘biologische man’ te spelen.

Het gaat hier om het vrouwenteam van de Nederlandse Dartsbond, de landelijke amateurbond, die weer onder de wereldwijde WDF valt. In die hoedanigheid spelen Zijlstra en co internationale wedstrijden. Het WDF-circuit valt qua professionaliteit en media-aandacht in het niet bij dat van de PDC, de profbond die alle grote tv-toernooien organiseert.

Vooropgesteld: het staat Zijlstra en De Graaf natuurlijk vrij om zich terug te trekken uit een situatie waar ze zich niet prettig bij voelen.

Wel valt er veel aan te merken op de discussie die de rest van de week is gevoerd – en bij vlagen ontspoord. Er ontstonden verschillende misverstanden.

Gemengde sport

Het belangrijkst misverstand is wellicht het idee dat darts een gescheiden sport is. Die indruk zou je kunnen krijgen uit deze zin in een NOS-artikel:

Maar darts is in principe een gemengde sport, in elk geval op het hoogste niveau. Het reguliere profcircuit van de PDC staat open voor iedereen. Ook op lokaal niveau wordt er veel gemengd gedart. Bij NDB- en WDF-toernooien zijn de teams dan weer vaker gescheiden. Daarnaast heeft de PDC een paar jaar geleden de Women’s Series opgericht.

Dartende vrouwen lopen qua niveau namelijk achter, onder andere doordat de sport van oudsher minder populair is onder vrouwen en er dus minder talent komt bovendrijven. Daarom zijn er naast het reguliere circuit, ook toernooien en competities voor vrouwen. De Women’s Series, waar ook Noa-Lynn van Leuven in meedraait, is de meest prestigieuze.

Op die manier kunnen vrouwen zich ontwikkelen en ervaring opdoen, om vervolgens beter te kunnen presteren in het reguliere circuit. Een Women’s Series is in die zin een tijdelijke oplossing.

In het NOS-artikel stond ook dat Van Leuven op het vrouwencircuit “erg succesvol” is. Dat voedt onbedoeld de stemmingmakerij tegen Van Leuven. Op de Women’s Series eindigde ze vorig jaar als 8e. Wel won ze daar onlangs haar eerste toernooi en zit er een stijgende lijn in haar prestaties.

Ik vertel dit allemaal, omdat Zijlstra stelt dat Van Leuven het “eerlijk en gelijkwaardig speelveld” voor de vrouwen belemmert. Maar er is dus juist bewust een stukje ongelijk speelveld ingericht, waar Zijlstra en De Graaf van profiteren.

Nare reacties

Kennelijk vinden ze het niet eerlijk dat Van Leuven — die al voordat ze serieus ging darten in transitie was geweest — daar ook de vruchten van plukt.

En dat geldt, zacht gezegd, voor meer mensen. Noa-Lynn van Leuven is de hele week met nare reacties gebombardeerd. Ik ga dat hier niet allemaal herhalen, maar het is niet moeilijk te bedenken wat mensen zeggen als ze een transvrouw proberen te kwetsen. Ook als er niet op de persoon gespeeld werd, was de toon vaak grimmig, voortkomend uit een idee dat een ‘translobby’ erop uit is om de sport en eigenlijk de hele samenleving te ondermijnen. Op dat onderwerp kom ik in deze nieuwsbrief vast nog weleens terug.

Sommigen proberen hun protesten tegen Van Leuven te rationaliseren met argumenten. Van Leuven zou er voordeel van hebben dat ze met mannelijke geslachtskenmerken is geboren.

Spierkracht

Dit vertoog werd gepusht door gender-activisten zoals publicist ‘Coach Caroline’ (17.000 twittervolgers), die een lijst met redenen verspreidde waarom mannen van nature beter zouden zijn in darts. (Ze maakte daarbij overigens diverse feitelijke blunders: zo schreef ze dat Van Leuven de eerste vrouwenwedstrijd waar ze aan meedeed, direct won.)

Een van de argumenten is spierkracht. Dat kwam onder andere voorbij in een filmpje van het AD. Een cafébaas mocht daarin vertellen dat mannen in het voordeel zouden zijn vanwege hun spierkracht.

Daar had wel tegenover mogen worden gezet dat de gemiddelde dartpijl 21 tot 24 gram weegt. We hebben het hier niet bepaald over kogelstoten.

Mogelijk bieden sterkere spieren wel een voordeel qua uithoudingsvermogen. Aan de andere kant draait darts ook om souplesse en zo weinig mogelijk verschillende spieren gebruiken bij het werpen. Wie weet is het dus wel een voordeel als er minder spierkracht ‘in de weg zit’.

Met logische argumenten kom je een eind in het doorprikken van al te makkelijke kroegpraat, maar uiteindelijk is het allemaal speculatie. We weten het simpelweg niet, want er is vrijwel geen onderzoek naar gedaan.

Lengte

Een klein beetje wetenschappelijk onderzoek is er wel als het gaat om (arm)lengte. Ook dat argument kwam voorbij: mannen zijn langer, en hoeven dus minder ver te gooien. Maar bij eeen in 2013 gepubliceerd onderzoek kon geen verband worden gevonden tussen dartprestaties en variabelen als lengte of armbereik.

Dat verbaast me op zich niks. Lange armen kunnen ook in de weg zitten bij het gooien. En dat de meest succesvolle darter ooit, zestienvoudig wereldkampioen Phil Taylor, gezegend is met een lengte van slechts 1 meter 73, zegt niet alles, maar wel iets.

In elk geval liggen de zaken bij darts veel minder duidelijk dan bij fysieke sporten als zwemmen of schaatsen. Wat daar ondenkbaar is, gebeurt in het darts wel: dat de beste vrouwen bij vlagen hetzelfde niveau aantikken als de beste mannen. Zo verloor Fallon Sherrock over een zeer lang format nipt van tweevoudig wereldkampioen Peter Wright, waarbij ze bijna 100 gemiddeld gooide; de gouden standaard in de sport.

En dan laat ik bij al deze argumenten nog buiten beschouwing dat het bij transvrouwen door hun lichamelijke transitie, waardoor bijvoorbeeld spierkracht afneemt, allemaal ook weer anders ligt.

Hoe dan ook heeft Noa-Lynn van Leuven zelf nergens schuld aan. Ze voldoet aan alle reglementen voor deelname. Bovendien: toen ze onlangs een regulier (gemengd) toernooi won, kreeg ze óók haatreacties. Er is dus ook gewoon sprake van een stuk transhaat.

Dat besefte ook Aileen de Graaf, die enkele dagen na haar beslissing opriep tot respect voor Van Leuven, want “hoe er nu over Noa wordt gesproken, dat gun je niemand”. Een mooi statement, al hadden zij en Zijlstra dit ook reeds vanaf het begin kunnen benadrukken, in plaats van te spreken van ‘schaamte’ en haar als biologische man aan te merken.

Feitelijk en beschaafd

Ik ben blij te zeggen dat ik positief kan eindigen. Temidden van alle grimmigheid gebeurde er donderdag iets onverwachts. Locatie was de studio van Viaplay Darts, dat darts in Nederland exclusief uitzendt. Viaplay Darts wordt grotendeels gemaakt door hetzelfde team als het voormalige RTL7 Darts – de zender van ‘Meer voor Mannen’.

Bedenk even: de hele week waren media op deze zaak gedoken, strooiend met termen als ‘rel’ en ‘ophef’. Dan verwacht je misschien niet dat uitgerekend bij een sportprogramma met Meer voor Mannen-dna het meest genuanceerde, feitelijke, nuchtere en beschaafde gesprek over dit onderwerp zou worden gevoerd. 

Toch gebeurde precies dat. Het begon er al mee dat presentator Koert Westerman het in eerste instantie hield bij een terechte felicitatie aan Van Leuven met haar prestaties.

Toen wat later de kwestie-Zijlstra/De Graaf werd behandeld, bleef het gesprek tussen Westerman en analisten Jacques Nieuwlaat en Ron Meulenkamp haast klinisch feitelijk. Westerman vatte samen wat er gebeurd was. Nieuwlaat had de reglementen uitgeprint en lichtte die toe. En over de voors en tegens werd gezegd: we weten het gewoon niet, want weinig onderzoek.

Waarna Nieuwlaat afsloot met de woorden: ‘En daarom denk ik dat deze discussie niet heel erg geschikt is voor de bar of de stamtafel.’ ‘Laat staan voor Facebook’, voegde Westerman toe.

En zo werd uitgerekend in een programma over darts – zo vaak weggezet als een lowlife-sport – het meest verstandige gesprek over dit onderwerp gevoerd. Veelzeggend.

En hoopgevend.

Met dank aan Wim Blokpoel voor het meelezen.

---

Lees-, kijk- en luistertips van deze week:

• Nederland loopt voorop in de strijd tegen misleidende fossiele reclame — Vrij Nederland (ook gratis te beluisteren)

• Dokters komen op TikTok in actie tegen medische misinformatie — o.a. RTL Nieuws

• Hoe het donatieplatform Backme een pleisterplaats werd voor radicaalrechts en complotdenkers — de Volkskrant

---

Tips, vragen, aanmerkingen, andere mening? Ik hoor het graag!